Eritritol tatlandırıcı güvenli mi? sorusu bu tatlandırıcıyı ihtiva eden ürünleri tüketecek olanların kafasını karıştırmaktadır. Diyabet ve obezite gibi kronik hastalıkların görülme oranlarındaki artış; kişilerin şekere alternatif başka gıda arayışına girmelerini sağlamıştır.
İnsanlar tatlı besinlerden vazgeçememekte fakat tatlı yüzünden sağlığını kaybetmek de istememektedir. Bunun için kalori bakımından şekerin gerisinde kalan bir alternatif bulmak için uzun süre çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Şeker alternatifleri arasındaki ürünlerden biri de Eritritol olup yaygınlığı her geçen gün artmaktadır.
Eritritol Nedir?
İçindekiler
İlk defa Japonya’da, 1990 yıllar itibariyle kullanılmaya başlanan bir tatlandırıcıdır. Dünya çapında ise 90’ların sonlarına doğru popüler olmuş, o günden beri varlığını sürdürerek günümüze ulaşmıştır.
Eritritol şeker alkolleri arasında yer alır. Fakat bu, bildiğimiz alkol ile karıştırılmaamalıdır. Eritritol tatlandırıcı sarhoşluğa yol açan (etanol) madde barındırmaz. Eritritol sıfır kalorili sukraloz bir tatlandırıcıdır. 4 karbonlu bir şeker alkolüdür.
Eritritol Nelerde Bulunur?
Eritritol aşağıdaki ürünlerde doğal olarak bulunmaktadır:
- Karpuz
- Üzüm
- Armut
- Patates
- Peynir
- Havuç
- Fermente ürünler
- Mantarlar
Yapay Eritritol üretiminde mısır nişastası kullanılmaktadır. Bu sayede işlenmiş bir gıda oluşmaktadır. Bunun doğal Eritritol’den çok uzak olduğu aççıktır. Şu ürünlerde ise yapay Eritritol mevcuttur:
- Diyet ürünleri
- Sakızlar
- Çikolatalar
- Protein barları
- Bira, şarap ve sake
- Jelibonlar
- Konserveler
- Yoğurtlar
- Şekerlemeler
- Çeşitli içecekler (Sporcu içecekleri, enerji içecekleri vb.)
- Bazı ilaçlar
Eritritol Özellikleri
- Öteki şeker alkollerine göre daha az kalori içerir. 1 gram şekerin kalori değeri 4, 1 gram Eritritol yalnızca 0.24 kaloridir. Başka bir deyişle şekerden 100 kalori elde edilirken aynı oranda Eritritol 6 kalori verir.
- Eritritol kalorisi düşüktür fakat buna rağmen tatlandırma özelliği şekerin ortalama %70’ine denktir.
- Sofra şekeri gibi insüline ve kan şekerine olumsuz etkide bulunmaz.
- İnsan vücudu Eritritolü parçalayabilecek enzimler üretmediğinden bu tatlandırıcı sindirilmez. Vücuttan idrar yolu ile atılır.
Eritritol Faydaları
Eritritol yararları doğal Eritritol için geçerli olup yapay Eritritol tam tersine sağlığı tehlikeye sokmaktadır.
Eritritol kalorisiz olduğu için sıklıkla tercih edilmektedir. Bu özelliğiyle Eritritol kilo kontrolüne destek sağlamaktadır.
Bazı çalışmalara göre Eritritol midedeki bazı hormonların salgılanmasını baskılayarak tokluk süresini uzatmaktadır.
Eritritol kan şekerinde âni yükselmeye sebep olmaz.
İnsülin direncini olumsuz etkilemez.
Eritritol’ün diş çürümesine ve diş plaklarına engel olduğunu söyleyenler de vardır.
Eritritol Güvenli mi?
- Eritritol güvenilir mi? sorusuna cevap bulabilmek için bir çalışma yapılmıştır. Katılımcılara Eritritol verilmiş; bunun sonucunda kan şekeri düzeylerinin değişmediği saptanmıştır. Bu araştırma da Eritritol’ün güvenli olduğunu kanıtlamaktadır.
- Trigliserit, kolesterol ve farklı biyogösterge seviyelerinde de herhangi bir değişime yol açmadığı belirlenmiştir.
- Bilindiği gibi aşırı şeker tüketimi diş sağlığına da zarar verir. Ağız içerisinde bulunan bakteriler enerji üretmek amacıyla şekeri kullanmaktadır. Enerjisi artan bakteriler çoğalarak büyürler ve ürettikleri asitlerle diş minesi için bir tehdit hâline gelirler.
Eritritol ve buna benzer şeker alkollerinin ise böyle bir riski yoktur. Ağız içindeki bakterilerin sindiremediği bu tatlandırıcılar onlar tarafından enerjiye dönüştürülemez.
Yani Eritritol’ün ağız sağlığı bakımından da şekere göre çok daha avantajlı olduğu söylenebilir.
- Ksilitol adlı tatlandırıcının şişkinlik, bulantı ve ishal gibi şikâyetlere sebebiyet verdiği tespit edilmiştir. Oysa Eritritol tüketiminin ardından böyle belirtiler gözlemlenmemiştir.
- Eritritol, benzer şeker alkollerine kıyasla sindirim sistemi sağlığı için daha isabetli bir tercihtir.
- Ancak Eritritol tüketiminde de aşırıya kaçılmaması gerekir. Yukarıda bildirilenler Eritritol’ün %100 risksiz olduğu şeklinde anlaşılmamalıdır. Neticede bir tatlandırıcı olan Eritritol, gereğinden çok alınırsa sağlık sorunlarını tetikleyebilir. Tatlandırıcılar yenilen yemeğin ödül değerini yani tatlı besin değerini yükseltirler.
Bu da aşırı yemeye zemin hazırlar. Gerçi bu durum ‘doğal’ Eritritol için geçerli sayılmaz çünkü Eritritol doğal bir tatlandırıcıdır. Bahsi geçen muhtemel yan etkiler ise Aspartame ve benzeri yapay tatlandırıcılar için söz konusudur. Yine de Eritritol alımının belirli bir sınır dâhilinde olması faydalıdır.
Eritritol Sağlıklı mı?
Tüm bu bilgilerden anlaşıldığı üzere Eritritol sağlıklı mıdır? sorusuna genel anlamda ‘evet’ diye cevap verilebilir.
Fakat Eritritol zararlı mı? sorusuna da ‘kesinlikle hayır’ şeklinde yanıt vermek mümkün değildir. Meyve ve sebzelerin, hatta suyun bile fazla tüketiltiğinde zarar verdiği hatırlanacak olursa; ideal miktarın üzerinde Eritritol tüketiminin potansiyel riskler taşıdığı da inkâr edilemez.
Eritritol yapay bir tatlandırıcı değildir. Doğal olması onu güvenilir kılmaktadır fakat vücuda alımında ölçülü davranılmalıdır.
Hayvanlarda da Eritritol’ün etkileri üzerine pek çok çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu tatlandırıcının uzun süreli kullanımında dahî ciddi bir yan etki ile karşılaşılmamıştır.
Eritritol’ün kalp hastalığı riskini azalttığına dâir bazı araştırmalar vardır. Diyabetli insanlar, metabolik sendrom bozukluğu yaşayanlar veya aşırı kilolular için gönül rahatlığı ile önerilen bu tatlandırıcı diyabetik farelerde test edilmiştir.
Sonuç olarak antioksidan vazifesi üstlendiği ve kan damarı hasarının azalmasına destek olduğu görülmüştür.
Tip 2 diyabet hastalığı bulunan 24 yetişkin birey üzerinde yapılmış bir araştırma ise şöyledir:
Kişilerden günde 36 gram Eritritol almaları ve buna 1 ay boyunca devam etmeleri istenmiştir. Sürenin sonunda yapılan ölçümlerle Eritritol’ün kan damarlı işlevlerinin iyileşmesine yardım ettiği, potansiyel olarak kalp rahatsızlığı riskinde azalma meydana getirdiği keşfedilmiştir.
Eritritol Yan Etkileri
Eritritol’ün takrib en %90’sı kana geçer. Kalanı ise sindirilmeden atılır. Fermantasyon dirençlidir ve iyi tolere edilebilir. Ancak tek doz 50 gram veya daha fazla Eritritol almak aşırı derecede karın guruldaması ve bulantı yapabilir. Bir defada çok miktarda Eritritol tüketmek mide rahatsızlığına sebep olur.
FDA 1997 yılında doğal Eritritol’ü güvenli olarak işaretlemiştir. Bununla birlikte yapay Eritritol için aynı şey söylenemez. Eritritol’ün yapay formu GDO içerdiğinden tüketilmesi önerilmez.
GDO’lu gıdaların yaşlanma sürecini hızlandırdığı, bağışıklık sistemini zayıflattığı, kısırlığa önayak olduğu, insülin regülasyonunu bozduğu ve organların (özellikle sindirim sisteminin) çalışmasını etkilediği görülmüştür. Yapay Eritritol’ün başka tatlandırıcılar ile beraber kullanılması zararını iki katına çıkarmaktadır. Bunların da sağlık için nasıl büyük bir risk taşıdığını izaha gerek yoktur.
Eritritol’ün bazı kişilerde alerjik cilt reaksiyonu geliştirdiği bilinmektedir. Eritritol’ün yan etkileri ile karşılaşmamak için yapay Eritritol’den uzak durulmalıdır. Eritritol içerikli ürünün ambalajında Non-GMO Project yahut USDA Organik sertifikaları varsa GDO’lu değil demektir.