İshal Diyeti

İshal diyeti; hastalığın semptomlarını azaltmak için uygulanan, yağsız ve posasız besinler tüketmeye dayalı bir beslenme programıdır. Bu diyette tam tahıl ürünlerine, kuru baklagillere, posa bakımından zengin sebzelere ve meyvelere yer verilmez. Öte yandan çikolata, şeker, kuruyemişler, kaymak, tereyağı, mayonez ve kızartmalardan da uzak durulur. Fırında pişirme veya haşlama yöntemiyle yapılan yemekler tercih edilir.

İshal Nedir?

‘Diyare’ olarak da bilinen ishal; dışkı hacminin, miktarının ve sıklığının artmasıdır. Vücutta yoğun su kaybına neden olur. Yaz mevsiminde daha çok görülür. İshal; başlı başına bir hastalık olarak kabul edilir. Fakat altta yatan bir hastalığın belirtisi de olabilir.

İshal Nedenleri

• Aşırı magnezyum ya da C vitamini alımı
• Gıdâ intoleransı (Özellikle süt ve süt ürünlerine karşı hassasiyet buna yol açar.)
• Uygun koşullarda saklanmayan, tarihi geçmiş, açıkta satılan, az pişmiş/çiğ, çürük, bozuk besinlerin tüketilmesi
• Bağırsak hastalıkları
• Bakteriyel enfeksiyonlar
• Pis su tüketmek
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması
• Gıdâ zehirlenmesi
• Gereğinden çok meyve ya da meyve suyu tüketimi (Ancak tâze meyve suyu tüketilebilir. Bu, ishalin kesilmesine yardım eder.)

• İshal yapan besinlerin fazla tüketimi
• Alt/üst solunum yolu enfeksiyonları
• Coronavirüs
• Antibiyotik tedavisi
• Mide veya mesane ameliyatları
• Müshil kullanmak
• İlaçların yan etkileri
• Parazitler
• Bağırsak kanseri
• lgA yetersizliği
• Laktoz intoleransı
• Çölyak
• Hipertiroidizm
• Diyabetik nöropati
• İrritabl bağırsak hastalığı
• Astro virüs, Norwalk, Rotavirüs, Escherichia coli, Shigella, Salmonella, Campylobacter gibi bakteriler
• Tuvalette hijyene dikkat etmemek

İshal Belirtileri

• Mide bulantısı
• Kusma
• Ateş
• Karın bölgesinde gaz ve ağrı
• Halsizlik
• Susuzluk
• Fazla dışkılama
• Kanlı veya sümüksü dışkı
• Büyük tuvaleti tutamama, birdenbire gelen âcil dışkılama isteği
• Sulu/cıvık dışkılama
• Huzursuzluk
• Ağız kuruluğu
• İdrar miktarının azalması

İshal Tedavisi

İshal tedavi edilmesi kolay bir hastalıktır. Problem sindirim sistemindeki bir sorundan kaynaklanıyorsa tedavi planlamasında buna odaklanılır. Hastanın durumu şiddetli değilse aşağıdaki yöntemi uygulamak çoğunlukla işe yarar:

• 1 litre su kaynatılır.
• Soğuması beklenir.
• 1 çay kaşığı karbonat, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çorba kaşığı şeker eklenir.
• Karıştırılıp sık aralıklarla tüketilir.

Tedavide ishal kitlerinden, antibiyotiklerden ve bağırsak düzenleyici ishal ilaçlarından da yararlanılır. Fakat en sağlıklısı hiçbir ilacın doktora danışmadan kullanılmamasıdır.

İshal 24 saatten uzun sürdüyse, yüksek ateş mevcutsa, hasta ağızdan beslenemiyorsa sıvı ve elektrolit yani mineral takviyesi için hastaneye yatırılmalıdır. Kişinin dışkısı incelenmeli ve uygulanacak tedavi sonuçlara göre belirlenmelidir. İshal diyeti de bu hastalar için büyük önem taşır.

İshal Diyeti Nedir?

Bazı rahatsızlıklarda, şikâyetleri hafifletmek ve tedavi sürecini hızlandırmak için özel bir beslenme tarzına geçiş yapmak gerekir. İshal diyeti de bu problemi yaşayanlar için önerilir. Lifli ve yağlı yiyecekler tüketmek ishalin daha da kötüleşmesine sebebiyet verir.

İshale ne iyi gelir? diye merak edenler muz ve patatese ağırlık vermeleri gerektiğini bilmelidir. Bu gıdâlar ishal boyunca vücudun potasyum kaybetmesini engeller. Dışkının normal hâle gelmesine yardımcı olur.

Yine ishal diyetinde; pirinç pilavı, pirinç lapası, tâze meyve suyu, iyi pişirilmiş et, makarna, patates püresi, patates haşlaması ve çorba da olmalıdır. Sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması oldukça önemlidir. Vücuttan atılan suyu yerine koymak gerekir. Bunun için bol sıvı almaya özen gösterilmelidir.

İshal Diyeti Faydaları

• Hastalığın daha çabuk iyileşmesini sağlar.
• Vücuttaki sıvı kaybını telâfi eder.
• Besin öğeleri ve enerji gereksinimini karşılar.
• Bozulan elektrolit dengesinin yeniden kurulmasında etkilidir.
• İshal diyeti zayıflatır mı? diye sormak gereksizdir. Çünkü bu diyet kilo vermek amacıyla değil, ishalin şiddetlenmesini önlemek ve daha hızlı toparlanmak için uygulanır.

İshal Diyeti Nasıl Yapılır?

• Günlük yeteri kadar su içilmelidir.
• Ekmek, patates, pirinç, yoğurt ve yağsız et tüketilmelidir.
• Hazır meyve suyu, asitli içecekler ve yağlı yiyecekler beslenme listesinden çıkarılmalıdır.
• Uzun süre dışarıda kalan besinler yenmemelidir.
• Mayonez, krema, süt, çikolata ve dondurma ishal hastaları için önerilmez.
• Ayva, şeftali ve elma tüketilebilir. Ancak bunun dışındaki meyveleri yememek en doğrusudur.
• Kuruyemişler, kuru baklagiller, kekler, börek ve diğer hamur işleri, şekerli tatlılar yasaktır.
• İshal diyeti yapanlar nelere dikkat etmeli? diye düşünüyorsanız şunu da aklınızdan çıkarmamalısınız: Kirli sularda ishal bulaşma riski yüksektir. Özellikle yaz aylarında buna karşı dikkatli olunmalıdır. Yeterince temiz olmayan havuzlarda yüzmek ishal olmanıza zemin hazırlar. Tüketilen suyun temizliğine de özen gösterilmelidir.
• Yemek hazırlarken ürünler iyice yıkanmalı ve hijyen kurallarına riâyet edilmelidir. Yemek pişirildikten sonra fazla bekletilmeden servis edilmeli, yiyecekler buzdolabında, uygun şartlarda muhafaza edilmelidir.

• Alkollü içeceklerden ve kafeinden uzak durulmalıdır.
• Yoğurt ve buna benzer gibi probiyotik içerikli gıdâların tüketimi faydalı olur. Gerekiyorsa probiyotik takviye ürünleri kullanılabilir. Bunlar, bağırsaklardaki yararlı bakterileri destekler.
• Bir anda fazla yemek, seyrek aralıklarla beslenmek ishal diyetinde yapılmaması gerekenler arasındadır. Azar azar ve sık sık yemelidir.
• İshal hastaları nasıl beslenmeli? sorusuna cevap verirken şu noktayı da hatırlatmak yerinde olur: Kuru erik, kayısı, incir ve üzüm gibi laksatif etkiye sahip besinler de tercih edilmemelidir. Çünkü bunlar bağırsak hareketlerini uyararak ishalin artmasını tetikler.
• Kepekli tahıl ürünleri, kayısı çayı, Kiraz sapı çayı, açlık otu çayı, form çayı, yağlı tohumlar, sinameki, yulaf ve kızartılmış ürünler de böyledir. İshal hastalarında beslenme programı bu gıdâları içermemelidir.
• Baharatlı, acılı besinler; şarküteri ürünleri (pastırma, sucuk, salam vb.) ishal diyetinde neler yenmemeli? sorusunun cevaplarındandır.
• Ayrıca hastalar bol bol istirahat etmelidir. Sık sık ellerini yıkamayı ve duş almayı ihmâl etmemelidir. Beden temizliği ve tuvalette hijyen konularında dikkatli davranmalıdır.

İshal Diyetinde Neler Yenir?

İshal diyetinde neler yenmeli? sorusu yukarıda cevaplanmış olmasına rağmen, kısa bir liste hâlinde tekrarlamak faydalı olacaktır:

• Yayla çorbası
• Pirinç pilavı
• Peynirli makarna
• Tel veya arpa şehriyeden sâde çorba (Tavuk suyuna da olur.)
• Beyaz ekmek
• Yağsız galeta
• Şeftali, muz, elma
• Patates püresi
• Izgara tavuk, ızgara köfte veya ızgarada balık (Fırınlanmış olarak da tüketilebilir.)
• Probiyotik barındıran yiyecekler (Yoğurt, elma sirkesi vs.)
• Sebze suyu
• Zencefil
• Keten tohumu yağı
• Nâne yağı
• Bol su

İshal Diyetinde Neler Yenmez?

İshal diyet listesi aşağıdaki besinleri içermemelidir:

• Süt (Fakat yoğurt, ayran, peynir, sâde muhallebi gibi süt ürünleri yasak değildir.)
• Marul, roka, biber, salatalık ve domates gibi çiğ sebzeler
• Çiğ meyveler (Şeftali, elma ve muz soğuk olmamak şartıyla yenebilir.)
• Salata sosları
• Mayonez-ketçap
• Kaymak
• Çikolata
• Tereyağı
• Turşu
• Ekşi, acı ve baharatlı gıdâlar
• Kuruyemişler
• Hamur işleri
• Kurubaklagiller
• İşlenmiş/paketlenmiş ürünler
• Enerji içecekleri, kola, kahve gibi kafeinli ürünler
• Tatlandırıcılar, şekersiz limonata, light kola, sakız, gazoz
• Alkol ve sigara

İshal Diyeti Örnek Liste

Kahvaltı:

• Az yağlı beyaz salamura peynir veya 1 kibrit kutusu büyüklüğünde beyaz peynir
• Az şekerli açık çay (Limonlu olması önerilir.)
• Ekmek (Kepekli olmamalıdır.)

Ara Öğün:

• Kabuksuz şeftali veya elma ya da muz
• Tuzlu ayran

Öğle Yemeği:

• Peynirli makarna
• Haşlanmış patates
• Az yağlı yayla çorbası ya da 1 kâse yoğurt
• 120 gram (ortalama 3-4 köfte büyüklüğünde) fırınlanmış veya haşlanmış et
• 1-2 dilim beyaz ekmek

Önerilen Yazı

1 Günlük Şok Diyet

Ara Öğün:

• Haşlanmış patates
• Şeftali veya elma
• Bunların yerine yağsız peynir, 1 bardak tuzlu ayran ve 1 adet galeta da tercih edilebilir.

Akşam:

• Yoğurt (1 kâse)
• Az yağlı pirinç pilavı
• Etsiz ve az yağlı patates yemeği veya patates püresi
• Birkaç dilim ekmek