Diyetisyen Denince Akla Gelenler

Diyetisyen denince akla gelenler çoğu zaman sevilen yiyeceklerden tamamen soyutlanmış; brokoli, lahana, kabak gibi sebzelerin baş rolde oynadığı, yağsız-tuzsuz, yavan mı yavan diyet listeleri ve bir de biraz uçuk muayene fiyatlarıdır. Oysa diyet ve diyetisyen gibi kavramlara önyargılı yaklaşmamak, tabuları yıkmak, doğru bilinen yanlışları düzeltmek gerekir. İşte bu yazı; sözü edilen amaçları gerçekleştirmek için kaleme alınmıştır.

Diyetisyen Kelimesinin Yaptığı Çağrışımlar

Kilo denince kıyafetlerin içine giremeyişlerimizi hatırlarız… Koşu bantları hayalimizde canlanır. Kalori denince tadı güzel ama zararlı olan ne varsa film şeridi gibi geçer gözümüzün önünden! Diyetisyen denince de bizi bir korku alır. Gitmesek olmaz ama gitsek şimdi yemekten keyif aldığımız ne varsa yasaklayacaktır… Oysa durum hiç de öyle değildir. Beslenme ve diyet uzmanları bize işkence çektirmeyi, bir deri bir kemik bırakmayı amaçlamaz. Sevdiğimiz lezzetlere tamamen elvedâ dememizi, onları hayatımızdan silip atmamızı istemez. Yalnızca her şeyden yeteri kadar, dengeli bir şekilde tüketmemize, ‘besleyici’ ve sağlıklı gıdalarla beslenmemize, bunu bir yaşam tarzı hâline getirmemize destek olurlar.

Diyetisyen denince tabii ki popüler diyetisyenleri hatırlamamak imkânsızdır. Sosyal medyada sıkça konuşulan, hazırladıkları diyet listeleri oldukça rağbet gören uzmanlar diyetisyen kelimesinin bize anımsattığı önemli isimlerdir. Tuğba Yaprak, Tuğçe Sert, Dilara Koçak, Taylan Kümeli, Ender Saraç, Gürkan Kubilay, Murat Topoğlu, Ayça Kaya,, Berrin Yiğit, Emre Uzun bunlardandır. Elbette Canan Karatay’ı da unutmamak gerekir. Kendisi aykırı yorumlarıyla meşhurdur fakat diyetleri de son derece revaçtadır.

Banu Kazanç, Cenk Özyıldız, Selahattin Dönmez, Merve Tığlı de en ünlü diyetisyenler arasındadır.

Diyetisyen Kime Denir?

Diyetisyen; herhangi bir sağlık kurumunda en az 4 yıl boyunca beslenme ve diyetetik eğitimini tamamlayıp bu alanda lisans diploması almış ve diyetisyen ünvanınıyla bu mesleği icra eden kişidir. Sağlıkla ilgili ulaşmak istediği belirli bir hedef olan veya genel olarak sağlıklı bir hayat tarzını benimsemek isteyenlere, onların ihtiyaçlarını dikkate alarak uygun beslenme programları oluşturmaktan sorumludurlar. Uzun süreli bakım tesisleri, hastaneler, klinikler, ilgili kurumlar ve özel muâyenehâneler diyetisyenlerin çalıştığı yerlerdir. Diyetisyenler bireyleri sağlık durumu ve gıda seçimi bakımından doğru yönlendirmekle vazifelidir.

Diyetisyenlerin Görevleri

Diyetisyen ne iş yapar? sorusuna ise maddeler hâlinde şöyle cevap vermek mümkündür:

• Sağlıklı beslenme alışkanlıklarıyla ve beslenme problemleriyle ilgili danışmanlık yapar.
• Kişilerin vücut özelliklerini, gereksinimlerini ve tercihlerini göz önünde bulundurarak ona özel yeme planları geliştirir.
• Yeme düzeninin etkilerini değerlendirerek gerekli değişiklikleri uygular.
• Besin kaynaklarının vücut fonksiyonlarına nasıl tesir ettiğini araştırır.
• Gerektiğinde farklı branşlardaki sağlık çalışanları ile işbirliği sağlayabilir.
• Sporla uğraşanlara performanslarını diyet sayesinde optimize etme yolları hakkında rehberlik eder. Vücut kondüsyonu ve optimum vücut büyüklüğü hususunda öneriler verir.
• Beslenme ve diyet programlarıyla çeşitli hastalıkların engellenmesi veya hafifletilmesi noktasında yardımcı olur.
• Bebekler, anneler, yaşlılar ve buna benzer çeşitli özel gruplardaki inşalara sağlıklı beslenebilmeleri için uzman tavsiyelerde bulunur.
• Beslenme bilimiyle ilgili yapılan araştırmaları takip eder.

Diyetisyen Nasıl Olunur? 

Diyetisyen olmak için bir üniversitenin ‘Beslenme ve Diyetetik’ bölümünü lisans derecesiyle bitirmek gerekir. Fakat her beslenme kursuna gideni, 3-4 diyet kitabı okuyanı diyetisyen zannetmemelidir!

Diyetisyenlerin Özellikleri

Bir diyetisyen aşağıdaki niteliklere sahip olmalıdır:

• Problem çözme yeteneği
• Aktif bir dinleyici olma
• Çalışma takibini gerçekleştirme ve danışanlarla sağlıklı bir şekilde iletişim kurabilme
• Bilimsel çalışmaları objektif bir biçimde yorumlayarak bunları pratik tavsiyelere dönüştürebilme
• Empati kurabilme
• Eleştirel ve mantıklı düşünme becerisi

Diyetisyen Nasıl Seçilir?

Sağlığınızı riske atmamak için gerçek anlamda ‘diyetisyen’ olan kişileri tercih etmeniz gerekmektedir. Arkadaş çevresinin, yeme-içme reklamlarının, iş ortamının ve bir dizi faktörün yanı sıra; diyetisyen seçiminin yanlış yapılması da kişinin kilo konusunda hedeflediği noktaya ulaşmasını engeller. Donanımlı, iletişimi güçlü, danışanlarına tüm süreç boyunca koçluk yapmayı başarabilecek bir diyetisyenle yol almak önem taşır. Diyetisyen seçimi yaparken aşağıdaki kriterlere dikkat edilmelidir:

• Profesyonel bir beslenme ve diyet uzmanı, danışanının yalnızca kilo vermesine odaklanmaz. Her şeyden yemesine imkân tanıyacak şekilde sağlıklı ve dengeli bir beslenme listesi hazırlayarak ona ihtiyacı olan besin gruplarını belirli bir sistem dâhilinde sunar.
• Diyetisyen dediğimiz kişi danışanına motivasyon sağlamalı, psikolojik bakımdan da ona destek olmalıdır. Yani hedefe doğru giderken kendisini mutlu hissetmesine de katkıda bulunmalıdır. Bu süreci iyi yönetebilmelidir.
• Ayrıca diyetisyen kalıcı beslenme alışkanlıkları kazandırabilmeli, danışanını bilinçlendirebilmelidir.
• Diyetten sonrasını da hesaba katmalı, kişinin verdiği kiloları geri almaması için yapması ve yapmaması gerekenler konusunda ayrıntılı bilgi vermelidir.
• Diyetisyen, çalıştığı kişiye sağlıklı ve sağlıksız besin ayrımı yapmayı öğretir. Beslenme ile egzersiz desteğinin beraber olmasına önem verir. Yalnızca beslenmeye değil, vücut bütünlüğüne odaklanır. Sonuç odaklı yaklaşım sergiler.

• İyi bir diyetisyen danışanına bedensel veya ruhsal problemler yaşadığı zaman destek olarak bunun diyeti kötü etkilemesini önleyebilmelidir. Diyet yapan kişi listenin dışına çıkıp kaçamak yaptığı veya artık bırakmaya karar verdiği zaman diyetisyen bu duruma el koyabilmeli, kişinin azmini artırarak onu cesaretlendirebilmelidir.
• Diyetisyen sadece kilo vermek isteyen kişilerle değil kilo almak isteyen kişilerle de ilgilenerek onlara özgü beslenme programları hazırlar. Doğru bir planlama yapabilmek için danışanını çok iyi dinler. Gereken tahlilleri ve tetkikleri ihmal etmez. Beslenme alışkanlıkları, kilo vermeye engel olan durumlar, yaşanan sağlık problemleri, zihin kontrolü, ruhsal sağlık, diyete odaklanmak, fitness gibi diyetle doğrudan veya dolaylı olarak ilişkisi bulunan her konuda takipçi ve destekçidir.